15 marca odbyło się szkolenie zorganizowane dla pracowników Kurii Oslo. Jego tematem było zapobieganie nadużyciom seksualnym w Kościele i wytyczanie zdrowych granic w pracy w Kościele.
Tekst: Marta Tomczyk-Maryon Zdjęcia: Petter Stocke-Nicolaisen
Od dokumentów do działania
Szkolenie, które zostało przeprowadzone dla pracowników Kurii Oslo jest wynikiem realizacji przez Kościół katolicki w Norwegii programu dotyczącego zapobiegania nadużyciom. W roku 1999 pojawił się projekt, a w 2003 r. ostatecznie przyjęto pierwszy Plan działania na wypadek wykorzystywania seksualnego (Beredskapsplanen mot seksuelleovergrep). W styczniu 2020 r. biskup Bernt Eidsvig powołał grupę roboczą ds. zapobiegania nadużyciom seksualnym. Grupa, w skład której weszli: prawnik Rønnaug Aaberg Andresen, ks. Erik Ruud, s. Ingeborg-Marie OP, były szef NUK Brion Lance Caguiat i psycholog Huan Nguyen zaleciła między innymi, aby Kościół zintensyfikował i sprofesjonalizował szkolenie księży, pracowników i wolontariuszy w zakresie zapobiegania nadużyciom seksualnym.
Obraz
W roku 2020 ukazał się dokument Rozpatrywanie spraw przeciwko wykorzystywaniu seksualnemu - wytyczne dla diecezji Oslo (OKB) i Trondheim (Saksbehandling mot seksuelle overgrep – retningslinjene for OKB og Trondheim Stift). 15 stycznia 2021 nasze trzy dystrykty kościelne: Diecezja Oslo (OKB), prelatura Trondheim i prelatura Tromsø ogłosiły, że wszystkie 40 parafii i 5 szkół katolickich weźmie udział w nowym projekcie, dotyczącym zapobiegania nadużyciom seksualnym. Do udziału w przedsięwzięciu, zostały również zaproszone wspólnoty zakonne. Kierowniczką projektu w kwietniu 2021 r. została Ewa Bivand (na zdj. obok). Jej zadaniem było przygotowanie materiałów i poprowadzenie kursów we wszystkich katolickich parafiach i szkołach, a także w Seminarium Św. Eysteina. Kurs jest prowadzony w języku norweskim, jednak materiały zostały przetłumaczone również na angielski i polski.
Czy pracownicy Kurii potrzebują szkolenia?
W szkoleniach, które są prowadzone w parafiach od zimy 2021 r. biorą udział zarówno osoby duchowne, jak i świeckie, które mają w swojej pracy zawodowej, a także w ramach wolontariatu w Kościele kontakt z dziećmi. Szkolenie jest skierowane głównie do osób, które prowadzą różne zajęcia, w tym katechezę i chóry dziecięce. Czy tego rodzaju szkolenie potrzebne jest również pracownikom Kurii, którzy na co dzień nie pracują z dziećmi i młodzieżą?
- To ważne, że seminarium zostało zorganizowane także dla nas, pracowników Kurii. Choć w naszej pracy nie mamy bezpośredniego kontaktu z dziećmi i młodzieżą, to jako osoby zatrudnione w Kościele możemy być zapytani o sposób traktowania spraw o nadużycia. Powinniśmy być przeszkoleni, aby wiedzieć, jak odpowiadać na telefony i e-maile związane z tego typu problemami oraz gdzie kierować osoby, które mogą się do nas zwrócić z takimi sprawami. Myślę, że obok uzyskanych poprzez szkolenie wiedzy i umiejętności, ważne jest, aby kierować się zdrowym rozsądkiem – powiedział Vidar André Eide, z działu IT Kurii Oslo.
Dialog i wiedza
Podczas szkolenia przeprowadzonego dla pracowników Kurii pojawiły się zagadnienia, które dotyczą wszystkich wiernych. Mówiono m.in. o kwestii różnic kulturowych i językowych, których nieznajomość może przyczyniać się do kłopotów i błędnego rozumienia intencji i zachowań.
Ewa Bivand zwróciła również uwagę na używanie przez młodzież i dzieci Internetu, w którym pojawia się wiele treści wulgarnych i nieodpowiednich dla młodych odbiorców. Wpływy klerykalizmu, które mogą prowadzić do nadużywania władzy przez osoby duchowne również stanowią czynnik, z którego wierni muszą sobie zdawać sprawę. Świeccy powinni być czujni, kierować się rozsądkiem i sygnalizować sytuacje, gdy osoba duchowna nadużywa swojej władzy lub zachowuje się nieodpowiednio.
Ważnym punktem szkolenia była dyskusja o tym, kiedy i komu należy zgłosić przypadek nadużycia lub podejrzenia o nadużycie. Procedury, które uruchomił Kościół Katolicki w Norwegii są klarowne: w każdym dystrykcie zostały powołane po dwie osoby, z którymi można się kontaktować w takich sprawach. Podczas szkolenia zwrócono także uwagę na pojęcie „grzechu zaniechania”, z którego wynika obowiązek zgłaszania podejrzeń o nadużycia przez wiernych. Należy to jednak robić zgodnie z procedurami i pamiętać o tym, że dopóki wina nie zostanie udowodniona, dana osoba jest uważana za niewinną.
Izabella Pacholska z działu administracji Diecezji Oslo, nie miała wątpliwości, że kurs był potrzebny:
- To było bardzo pożyteczne szkolenie. Uważam, że takie informacje powinien otrzymać każdy dorosły człowiek. Myślę, że przypadki nadużycia są w jakiejś mierze powiązane z kulturą i obciążeniami, które wynieśliśmy z domu. Niewłaściwe zachowania i nieporozumienia nie zawsze muszą być wynikiem złej woli, ale mogą być również skutkiem nieświadomości. Oczywiście nie mówię tu o ewidentnych sytuacjach użycia przemocy, ale o zachowaniach, które w jednych kulturach są dopuszczalne, a w innych - nieakceptowalne. O tym w wielokulturowej Norwegii trzeba rozmawiać.
Szkolenie zachęciło wielu uczestników do własnych do refleksji i przemyśleń:
- Seminarium było dobrze przygotowane i zawierało dużo informacji. Sprawiło, że zaczęłam się zastanawiać nad tym, w jaki sposób powinniśmy traktować ewentualne sprawy nadużyć, jeśli takie by się pojawiły. Uświadomiłam sobie również, że takie sprawy mogą się zdarzyć i wtedy dobrze mieć odpowiednią wiedzę i procedury – powiedziała Anne Valtola z działu księgowości i płac Kurii Oslo.
